تأملی در گفتگوی فلسفه علم و فلسفه تکنولوژی: موانع و راهکارها

نویسندگان

علیرضا منجمی

استادیار گروه فلسفه علم و فناوری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

در عصر حاضر تأمل در ارتباط علم و تکنولوژی امری ضروری است که باید از دل گفتگوی میان فلسفه علم و فلسفه تکنولوژی حاصل آید. این گفتگو به دلیل موانعی که بر سر راه آن وجود داشته، هنوز در نگرفته است. مدعای این مقاله آن است که سه مانع اصلی در راه این گفتگو وجود دارد: تفاوت در سطح بندی پرسش های فلسفه علم و فلسفه تکنولوژی (یکی معرفت شناختی و دیگری هستی شناختی)، تفاوت در تعابیر (یکی به مثابه اپیستمه و دیگری به مثابه تخنه) و درنهایت، تلقی تکنولوژی به مثابه کاربست علم. سیر تاریخی هر دو نحلۀ فلسفی حاکی از نشانه هایی است که با آنها می توان بر این موانع غلبه کرد، اما گفتگو به شکل ثمربخش و سامان مند هنوز شکل نگرفته است. در بخش پایانی این مقاله به امکان هایی که این گفتگو پیش رو می گذارد، پرداخته می شود

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

فلسفه تکنولوژی، رویکردها، دیدگاه‌ها و برداشت‌های ناصواب؛ تبیینی از فلسفه تکنولوژی آموزشی برای عصر حاضر

مقوله تکنولوژی مشتمل بر باورها و رویکردهای متفاوتی است. علی رغم وجود باورها و رویکردهای متعدد، برخی صاحب­نظران، تکنولوژی و فلسفه تکنولوژی را به دو رویکرد "ابزارشناسانه" و "تمدن ساز" منحصر می­نمایند. علاوه بر این، "پیشرفته بودن" یا "پیشرفته نبودن" رویکردها، بر اساس تقدم و تأخر زمانی را مطرح می­کنند؛ به گونه­ای که رویکردی را صرفا به خاطر تقدم زمانی بر کرسی حقانیت نشانده و رویکردهای ماقبل آن را وا...

متن کامل

درآمدی بر فلسفه تکنولوژی

این مقاله به معرفی رشته نوپایی به نام فلسفه تکنولوژی می پردازد. چیستی تکنولوژی، دانش شناسی دانش تکنولوژیکی، تعامل تکنولوژی و جامعه و بالاخره اخلاق و تکنولوژی چهار باب عمده در این رشته هستند که به ایجاز معرفی شده اند. در هر یک از بحث های طرح شده، به برخی از پیامدهای استراتژیک و سیاستی رشته فلسفه تکنولوژی نیز اشاره شده است.

متن کامل

فقر ذات‌گرایی در فلسفه تکنولوژی

ذات‌گرایی از رویکردهای رایج در فلسفه تکنولوژی است که بر مبنایِ آن شناختِ ماهیتِ تکنولوژی اولویت و اهمیت دارد. مقالۀ حاضر به نقد ذات‌گرایی در فلسفه تکنولوژی در چهارچوب عقل‌گرایی انتقادی می‌پردازد. استدلال می‌کنیم که اولاً، بدان جهت که ذات‌گرایی به خردگریزی و جبرگرایی می‌انجامد و زمینۀ اصلاح و بحث انتقادی را دربارۀ تکنولوژی نابود و به‌جای آن تغییرات ناگهانی و خارج از چهارچوب عقلانی را توصیه می‌کند، ن...

متن کامل

تأملی در فلسفه سیاستگذاری عمومی

بازسازی فلسفی سیاست گذاری عمومی و اهمیت تاکید بر زیست جهان و زندگی روزمره در تدوین سیاست‌ها دو موضوع اصلی این مقاله را تشکیل می‌دهد. بنابر استدلال نویسنده، به دلایل متعدد سیاست گذاری عمومی نمی‌تواند از فلسفه فارغ باشد و براساس سه مولفه اصول، ارزش و دانش این موضوع را بررسی می‌کند. به علاوه، سیاست گذاری عمومی برای بازاندیشی در مبانی خود پیوسته به فلسفه مراجعه می‌کند. با توجه به این نکته‌ها می‌توا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
روش‏ شناسی علوم انسانی

جلد ۲۱، شماره ۸۵، صفحات ۹۱-۱۰۵

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023